Adli Yardım Nedir?

Adli yardım; müdafi (avukat) seçebilecek durumda olmadığını beyan eden tüm şüpheli ve sanıklar ile bazı suçlardan dolayı mağdur veya şikayetçi olanların ücretsiz olarak avukatlık hizmetlerinden yararlanmasıdır.

Adli Yardım Hangi Davalar İçin Geçerlidir?

Adli yardım açılmış veya açılacak tüm hukuk davalarında (asliye hukuk mahkemesi, asliye ticaret mahkemesi, aile mahkemesi, tüketici mahkemesi, fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi, kadastro mahkemesi, icra mahkemesi, iş mahkemesi, sulh hukuk mahkemesi), idari davalarda (idare mahkemesi, vergi mahkemesi), çekişmesiz yargı işlerinde, icra ve iflas takiplerinde, delil tespitinde, ihtiyari tedbir ve ihtiyati hacizlerde geçerlidir.

Adli Yardımın Kapsamı

Baroların verdiği adli yardım kararı, yalnızca ücretsiz olarak avukatlık hizmetlerinden faydalanma imkânı sağlar, yargılama giderinden muafiyet sağlamaz.

Avukatlık ücreti dışındaki diğer yargılama giderlerinden muafiyet için mutlaka mahkemeye başvurulması gereklidir.

Mahkemenin verdiği adli yardım kararı, ilgiliye; yapılacak tüm yargılama ve takip giderlerinden geçici olarak muafiyet, yargılama ve takip giderleri için teminat göstermekten muafiyet, dava ve icra takibi sırasında yapılması gereken tüm giderlerin Devlet tarafından avans olarak ödenmesi, davanın avukat ile takibi gerekiyorsa, ücreti sonradan ödenmek üzere bir avukat temini imkânı sağlar.

Ayrıca idari davalarda, adli yardımdan faydalanan kimselerden yürütmenin durdurulması kararları için teminat alınmaz.

Adli Yardım Başvurusu Nereye Yapılır?

Adli yardım başvurusu barolara veya mahkemelere yapılabilir.

Adli yardım talebi, dava açılmadan önce barolara ve yargılamanın yapılacağı mahkemeye, dava açıldıktan sonra ise yine barolara ve asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeye, icra ve iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine yapılır.

İlk derece yargılaması sona erdikten sonra, yani kanun yolu aşamasında hukuk yargılamasında; bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay’a, idari yargıda bölge idare mahkemesi veya Danıştay’a adli yardım başvurusunda bulunulabilir.

Dolayısıyla, yargılamanın tüm aşamalarında adli yardım talebinde bulunulabilir.

Adli Yardım Başvurusu Nasıl Yapılır? Başvuru Nasıl İncelenir?

 Baroya adli yardım talebinde bulunan kişi, talebi hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine iletir. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, talep sahibinden gerekli bilgi ve belgeleri ister. (Başvurucunun üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, başvurucunun aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı vb.) Başvurucu, talebinde haklı olduğunu gösterdiği delillerle kanıtlamak zorundadır. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri adli yardım talebini baroya ileten başvurucunun talebinin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar, gerektiğinde karar verir.

 Mahkemeye adli yardım talebinde bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren mali durumuna ilişkin belgeleri (Başvurucunun üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, başvurucunun aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı, vb.) mahkemeye sunmak zorundadır. Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır. Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir. Ancak, talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır.

Adli Yardım Talebinin Kabulü

 Baroya yapılan adli yardım talebinin kabulü halinde, durum bir tutanakla tespit edilir. Başvurucudan, işin sonunda maddi bir yarar elde etmesi halinde, avukata ödenen para ile elde edilecek maddi yararın %5’ini baroya ödeyeceğine; adli yardım isteminin haksız olduğunun sonradan anlaşılması halinde, görevlendirilen avukata ödenen ücretin iki katı ve yapılmış masrafları yasal faizleri ile geri vereceğine ilişkin taahhütname alınır. Vekaletname masrafı adli yardım faslından ödenebilir.

 Mahkeme, başvurucunun mali durumunu değerlendirerek, talebin kısmen veya tamamen kabulüne karar verebilir. Talebin kabulü halinde, adli yardım hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir

Adli yardımdan kimler faydalanır?

Kendisinin ve ailesinin geçimi bakımından önemli bir zarurete düşmeksizin avukatlık ücretleri ile yargılama giderlerini karşılaması mümkün olmayan ve adli yardıma konu dava haklı olan başvuru sahipleri mali gücünün bulunmadığını ortaya koyarak adli yardımdan yararlanabilmektedir.

Adli Yardımdan Kimler Yararlanabilir? Adli yardım esas olarak gerçek kişiler içindir. Mali gücü yetersiz olan her gerçek kişi adli yardım müessesinden yararlanabilir.  Ancak kamu yararına çalışan dernekler ve vakıflar, mali açıdan zorluk yaşamadan giderlerini kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda olduklarında adli yardımdan faydalanabilirler (HMK m. 334/2)

Türk Vatandaşı Olmayanlar Adli Yardımdan Yararlanabilir?

Ceza soruşturma ve kovuşturmalarında, Türk vatandaşı olmayan kişiler de Türk vatandaşları ile aynı ve eşit şekilde adli yardım hakkına sahiptir.

Fakirlik belgesi adli yardım için yeterli mi?

Adli yardım talep edilirken genellikle işsiz olunduğuna ilişkin evrak ile muhtarlıklardan alınan fakirlik belgeleri sunularak adli yardım talep edilmektedir. Önüne gelen bir uyuşmazlıkta, Anayasa Mahkemesi, salt adına kayıtlı bir konut bulunmasının adli yardıma engel olamayacağına karar vermiştir.

Avukat tutacak param yok ne yapmalıyım? Ücretsiz avukat nasıl bulurum?

Maddi olarak avukat ücreti ödemeyecek olan kişilerin barodan ücretsiz olarak bir avukat talep etme hakları vardır. Adli yardım haklarından yararlanmak isteyen kişiler bağlı bulundukları ildeki baro başkanlıklarına maddi durumunun olmadığını ifade eden bir dilekçe yazarak müracaatta bulunmalıdır.
Adli yardım talepli dava açmak isteyen vatandaşlar ADLİ YARDIM BAŞVURU FORMUNA. ADLİ YARDIM BAŞVURUSU NASIL YAPILIYOR? Adli yardım talebinde bulunabilmek için öncelikle mahkemeye başvurularak bu yönde talepte bulunulması gerekiyor.

Adli Yardım Hizmetini Kim Sağlar? Adli Yardımdan Yararlanmak İçin Herhangi Bir Ücret Ödenir mi?

Kişilerin adli yardım talebi her durumda kolluk birimleri (polis veya jandarma teşkilatı), Cumhuriyet savcılığı veya ceza mahkemesi tarafından ilgili baroya iletilir. Yine her durumda avukat ataması barolar tarafından yapılır ve avukatlık hizmeti baroya kayıtlı bir avukat tarafından verilir. Bu işlem için vekaletname düzenlenmesine, bir başka deyişle adli yardımdan faydalanan kişi tarafından noter masrafı veya benzeri bir başka masraf ödenmesine gerek yoktur.

Adli yardım ne kadar sürer?

Talebin kabulü halinde, adli yardım hükmün kesinleşmesine kadar devam eder. Adli yardımdan yararlanan kişi için mahkemenin talebi üzerine baro tarafından görevlendirilen avukatın ücreti, yargılama gideri olarak Hazineden ödenir.

Adli yardım alan kişi davayı kazanırsa ne olur?

Adli yardımdan yararlanan taraf davayı kazanırsa, diğer taraf adli yardım nedeniyle alınmamış olan bütün yargılama giderlerine de mahkum edilir; adli yardımdan yararlanan tarafa vekil de tayin edilmiş ise (HMK’nun 335/1-ç), karşı taraf vekalet ücretine de mahkum edilir.

Selim Hartavi | Avukatlık Bürosu Şanlıurfa Adli Yardım Avukatı olarak; Şanlıurfa Adli yardım avukatı ve Şanlıurfa Adli Yardım avukatları olarak uzman ve tecrübeli avukat kadromuz ile tüm Türkiye genelinde hizmet vermekteyiz.